Το έγκλημα της ψευδούς βεβαιώσεως (242 παρ. 1 Π.Κ.) και το «φύλλο ιστορικού ασθενούς» – ΑΠ 121/2019
Σε μία πολύ ενδιαφέρουσα υπόθεση ιατρικού δικαίου, θεράπων ιατρός καταδικάστηκε για ανθρωποκτονία εξ αμελείας αλλά αρχικά και για έκδοση ψευδούς βεβαιώσεως, με τον Άρειο Πάγο να καθορίζει με τρόπο σαφή τις προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος αυτού. Ποιο είδος εγγράφων λοιπόν υπάγονται στην έννοια του άρθρου 242 παρ. 1 Π.Κ. και πότε ευθύνεται έτσι ένας ιατρός για έκδοση ψευδούς βεβαιώσεως, η οποία τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή; Αρχικά το Τριμελές Εφετείο Θράκης δέχτηκε ότι ο κατηγορούμενος Γενικός Χειρουργός – Διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής υπέπεσε σε σοβαρό ιατρικό σφάλμα κατ’ αντικειμενική ιατρική άποψη, το οποίο με βάση το μέσο όρο γνώσης κι εμπειρίας των ιατρών δεν είναι να δυνατόν να δικαιολογηθεί. Συγκεκριμένα κατά τη διάρκεια επέμβασης για την αντιμετώπιση ατελούς συμφυτικού ειλεού ο κατηγορούμενος προέβη σε εσφαλμένους χειρισμούς καθόσον ενεργώντας την ιατρική πράξη της διατομής συμφύσεων επί του ηλικίας 27 χρονών ασθενούς του, παρότι έτερος ιατρός που παρακολουθούσε του επέστησε τη προσοχή ότι δεν πρόκειται για σύμφυση αλλά για έντερο, εκείνος εφάρμοσε αμέσως το μηχάνημα διατομής στο λεπτό έντερο προκαλώντας τρώση του. Το γεγονός αυτό συνιστά σύμφωνα με την εφετειακή απόφαση παράβαση της αντικειμενικά οφειλόμενης ad hoc ιατρικής επιμέλειας και ενσυνείδητη αμέλεια του κατηγορούμενου με αποτέλεσμα να προκληθεί διαρροή του σηπτικού εντερικού περιεχομένου στην περιτοναϊκή κοιλότητα κι ο ασθενής μετά από λίγο καιρό να καταλήξει λόγω τριτογενούς περιτονίτιδας.
Περαιτέρω όμως το Εφετείο έκανε δεκτό ότι η ενσυνείδητη αμέλεια του κατηγορούμενου ενισχύεται από το γεγονός ότι ο ιατρός ενεργώντας από πρόθεση και με σκοπό να αποσείσει την εις βάρος του ευθύνη συμπλήρωσε ψευδώς στο φύλλο ιστορικού του ασθενούς ότι η τρώση προκλήθηκε από «θερμικό έγκαυμα» και όχι το παραπάνω αληθές γεγονός της εκ μέρους του εσφαλμένης διατομής του εντέρου, κηρύσσοντάς τον ένοχο και για την αξιόποινη πράξη της ψευδούς βεβαιώσεως. Για την στοιχειοθέτηση του εγκλήματος αυτού περί την υπηρεσία του άρθρου 242 παρ. 1 του ΠΚ, απαιτείται η ύπαρξη συγκεκριμένων προϋποθέσεων. Πρώτον ο δράστης πρέπει να είναι υπάλληλος κατά την έννοια των άρθρων 13α και 263α του Π.Κ., αρμόδιος καθ’ ύλην και κατά τόπο για την σύνταξη ή έκδοση του εν λόγω εγγράφου καθώς και να ενεργεί μέσα στα πλαίσια της υπηρεσίας που του έχει ανατεθεί. Ο ιατρός του Ε.Σ.Υ. είναι υπάλληλος κατ΄ αυτήν την έννοια. Δεύτερον δια του εγγράφου να βεβαιώνονται ψευδή πραγματικά περιστατικά, τα οποία μπορούν να έχουν έννομες συνέπειες, όπως είναι εκείνα που αφορούν στη γένεση, αλλοίωση ή απώλεια δικαιώματος ή έννομης σχέσης δημόσιας ή ιδιωτικής φύσεως. Tρίτον ο δράστης να ενήργησε με δόλο που συνίσταται στη γνώση και στη θέλησή του να βεβαιώσει ψευδή πραγματικά περιστατικά. Απαραίτητη προϋπόθεση όμως του άρθρου 242 παρ. 1 Π.Κ. είναι η ψευδής αυτή βεβαίωση να είναι και έγγραφο κατά την έννοια του άρθρου 13γ Π.Κ. και δη δημόσιο κατά την έννοια του άρθρου 438 ΚΠολΔ, δηλαδή έγγραφο που συντάσσεται από καθ΄ ύλη και κατά τόπο αρμόδιο δημόσιο υπάλληλο κι έχει πλήρη αποδεικτική δύναμη έναντι όλων για κάθε γεγονός που βεβαιώνεται σ’ αυτό, παρέχει δηλαδή δημόσια πίστη, την οποία αποκτά το έγγραφο αφότου τεθεί σε δημόσια εξωτερική κυκλοφορία.
Κατά τον Άρειο Πάγο δεν υπάγεται άρα στην έννοια του δημοσίου εγγράφου όπως το ορίζουν οι ανωτέρω διατάξεις εκείνο το οποίο αφορά μόνο την εσωτερική υπηρεσία των δημοσίων αρχών. Τέτοια έγγραφα είναι αυτά με τα οποία παρέχονται απλές πληροφορίες ή κρίσεις και τα οποία απευθύνονται κυρίως μεταξύ των υπαλλήλων μίας υπηρεσίας και δεν έχουν εγγυητική ή αποδεικτική λειτουργία για τις έγγραφες συναλλαγές. Γι’ αυτό το λόγο ο Άρειος Πάγος υπογραμμίζει ότι κατά την ανωτέρω έννοια δεν είναι δημόσιο έγγραφο «το φύλλο ιστορικού ασθενούς» στο οποίο αναφέρεται το ιστορικό νοσηλείας του ασθενούς από την εισαγωγή μέχρι την έξοδό του από το νοσοκομείο, δεδομένου ότι τούτο προορίζεται για την εξυπηρέτηση της εσωτερικής διαδικαστικής λειτουργίας των υπηρεσιών του νοσοκομείου και την παροχή πληροφοριών για την πορεία της νοσηλείας του ασθενούς χωρίς να έχει οποιαδήποτε εγγυητική ή αποδεικτική ισχύ αυτού. Κατά συνέπεια ο Άρειος Πάγος έκανε δεκτή την αίτηση του κατηγορούμενο αναίρεσης της απόφασης του Τριμελούς Εφετείου Θράκης ορίζοντας ότι η απόφαση αυτή θα πρέπει να αναιρεθεί κατά το κεφάλαιο που αφορά τις διατάξεις της πράξης της ψευδούς βεβαίωσης κηρύσσοντάς τον αθώο ως προς την πράξη αυτή.
Πηγή: www.areiospagos.gr
Το παρόν δεν αποτελεί νομική ή άλλη επαγγελματική συμβουλή και για οποιοδήποτε νομικό πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι αναγνώστες θα πρέπει να αναζητήσουν τον αντίστοιχο επαγγελματία.