Προϋποθέσεις Διαζυγίου – η Έννοια της Διάστασης

Στο άρθρο 1439 του Αστικού κώδικα διαβάζουμε ότι καθένας από τους συζύγους μπορεί να ζητήσει το διαζύγιο, όταν οι μεταξύ τους σχέσεις έχουν κλονισθεί τόσο ισχυρά, με ευθύνη του άλλου συζύγου ή και των δύο, ώστε βάσιμα η εξακολούθηση της έγγαμης σχέσης  να είναι αφόρητη για εκείνον που ζητά το διαζύγιο. Ουσιώδης λοιπόν προϋπόθεση της αγωγής διαζυγίου αποτελεί ο ισχυρός κλονισμός της έγγαμης συμβίωσης( βλέπε βοηθητικά κείμενα στο https://www.lawspot.gr/nomikes-plirofories/voithitika-kemena/diazygio-kat-antidikia ), τέτοιος δηλαδή που για εκείνον που εκκινεί τη διαδικασία χωρισμού καθιστά τη παραμονή στο γάμο αφόρητη. Πότε όμως αποδεικνύεται η ύπαρξης ενός τέτοιου είδους αδιαμφισβήτητου κλονισμού. Το άρθρο συνεχίζει αναφέροντας συγκεκριμένους λόγους οι οποίοι όμως μπορεί το αντίδικο μέρος να αποκρούσει, γι’ αυτό και στην νομική επιστήμη χαρακτηρίζονται ως μαχητά τεκμήρια κλονισμού.

Συγκεκριμένα εφόσον ο αντίδικος/σύζυγος δεν αποδεικνύει ή δεν κατορθώσει να αποδείξει το αντίθετο, ο κλονισμός τεκμαίρεται σε περίπτωση διγαμίας ή μοιχείας αυτού, εγκατάλειψης του ενάγοντος συζύγου ή επιβουλή της ζωής του από εκείνον καθώς και σε περίπτωση άσκησης ενδοοικογενειακής βίας. Ειδικότερα για το τεκμήριο της μοιχείας, ο αντίδικος/σύζυγος μπορεί να ισχυριστεί και να αποδείξει ότι παρά την εκ μέρους του μοιχεία δεν δημιουργήθηκε για τον ενάγοντα κλονισμός. Στο ίδιο πνεύμα μπορεί να ισχυριστεί ότι το δικαίωμα διάζευξης εκείνου που καταθέτει την αγωγή διαζυγίου λόγω μοιχείας έχει αποσβεστεί λόγω σιωπηρής, συναγόμενης δηλαδή από την όλη συμπεριφορά συγνώμης από μέρους του. Απαραίτητη προϋπόθεσή όμως αυτής είναι η εκδήλωση πραγματικής πρόθεσης συνέχισης της έγγαμης συμβίωσης παρά την ύπαρξη του αρχικού κλονισμού. Αυτό πάντα αφορά τους λόγους διαζυγίου οι οποίοι τεκμαίρονται μαχητά. Το άρθρο όμως 1439 του Αστικού Κώδικα συνεχίζει περιλαμβάνοντας κι αμάχητο τεκμήριο λόγου διαζυγίου, όπου ο γάμος δηλαδή λύεται χωρίς δυνατότητα ανταπόδειξης.

Αυτό συμβαίνει εφόσον οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση συνεχώς από δύο τουλάχιστον χρόνια (βλέπε απόφαση ΑΠ 1350/2017, http://www.areiospagos.gr/), έτσι ώστε ο κλονισμός να τεκμαίρεται αμάχητα και το διαζύγιο να μπορεί να ζητηθεί, έστω κι αν ο λόγος του κλονισμού αφορά στο πρόσωπο του ενάγοντος. Η συμπλήρωση του χρόνου διάστασης υπολογίζεται κατά το χρόνο συζήτησης της αγωγής και δεν εμποδίζεται από μικρές διακοπές που έγιναν ως προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων μεταξύ των συζύγων. Εδώ αντίστοιχα τίθεται το ερώτημα του πότε μπορεί να γίνει λόγος για διάσταση κατά την έννοια του 1439 § 3 του Αστικού Κώδικα. Γίνεται δεκτό ότι ο όρος αυτός περιλαμβάνει δύο στοιχεία. Αφενός το υλικό στοιχείο, με το οποίο νοούνται οι εξωτερικές εκδηλώσεις των συζύγων όσον αφορά τη μεταξύ του σχέση, όπως για παράδειγμα η συγκατοίκηση, οι οποίες δημιουργούν την εντύπωση στους τρίτους ότι οι σύζυγοι ζουν ως τέτοιοι.

Κατ’ εξαίρεση όμως και για συγκεκριμένους λόγους μπορεί να ενυπάρχει συμβίωση εντός γάμου, έτσι ώστε να είναι δυνατή κατ΄ επέκταση κι η απόδειξη διάστασης αυτής, κι όταν δεν υφίσταται συνοίκηση. Λόγω αυτού δεν απαιτείται για την αποδοχή διακοπής της έγγαμης συμβίωσης πάντοτε η άρση της συγκατοίκησης, όπως όταν για παράδειγμα οι σύζυγοι δυσκολεύονται στην αναζήτηση δεύτερης ξεχωριστής στέγης ή παραμένουν κάτω από την ίδια οικογενειακή στέγη προκειμένου να κρύψουν την διάστασή τους ως σύζυγοι από τα παιδιά τους.

Πιο σημαντική όμως είναι η πλήρωση του έτερου στοιχείου της διάστασης, του καλούμενου και εσωτερικού ή ψυχολογικού στοιχείου, του στοιχείου δηλαδή της έλλειψης της εσωτερικής διάθεσης από την πλευρά του άνδρα και της γυναίκας να είναι σύζυγοι, να έχουν μεταξύ τους συγκεκριμένα «κοινωνία βίου». Η διάσταση αυτή των συζύγων πρέπει να είναι παρούσα και να συνεχίζεται κατά τον χρόνο που θα συζητηθεί ενώπιον δικαστηρίου η αγωγή διαζυγίου.

Το παρόν δεν αποτελεί νομική ή άλλη επαγγελματική συμβουλή και για οποιοδήποτε νομικό πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι αναγνώστες θα πρέπει να αναζητήσουν τον αντίστοιχο επαγγελματία.